Беларуская народная казка

— Чаго ты, зайка, плачаш?

— Як жа мне не плакаць? Жылі мы з ліскай блізка. Стала холадна, збудавалі мы сабе хаткі. Я сабе — з пяску, а лісіца — са сняжку. Прыйшла вясна, яе хатка растала, а мая выстаяла. Яна мяне выгнала з маёй хаткі і сама цяпер жыве там. Вось я сяджу ды плачу. Падсабі гора гараваць.

— Ну, хадзі, я яе выганю.

Пайшоў воўк, стаў на парозе:

— Вылазь, ліса, вон! Бо скіну з печы, пабʼю табе плечы!

А лісіца не лезе з печы дый гаворыць:

— Мой хвост шорсткі, як дам — дык павалішся!

Спалохаўся воўк лісінага хваста, пабег і зайца кінуў. Сеў заяц зноў пад бярэзінаю і плача. Ідзе па лесе мядзведзь. Убачыў зайку дый пытае:

— Чаго ты, зайка, плачаш?

— Як жа мне не плакаць? Жылі мы з ліскай блізка. Прыйшла восень, пабудавалі мы сабе хаткі. У яе хатка са сняжку, а ў мяне — з пяску. Прыйшла вясна, лісчына хатка растала, а мая выстаяла. Яна мяне выгнала з тае хаткі, сама там жыве. А я сяджу ды плачу. Падсабі гора гараваць.

Пайшоў мядзведзь лісіцу выганяць. Узыйшоў на парог, а лісіца і пытае:

— Хто там? Мой хвост шорсткі, як дам, дык павалішся!

Спалохаўся мядзведзь таго хваста, кінуў зайца ды бегчы. Зноў сеў зайчык пад бярозай і жаласна плача. Аж ідзе па лесе певень. Убачыў ён зайку і пытае:

— Чаго ты, зайка, плачаш?

Зайка стаў жаліцца пеўню:

— Жылі мы з лісіцай блізка. Узвялі сабе хаткі побач. Я сабе — з пяску, а лісіца — са сняжку. Прыйшла вясна, лісіцына хатка растала, а мая выстаяла. Яна мяне і выгнала з маёй хаткі.

— Пайду-тка я яе выганю!

Плача зайка, не верыць.

— І дзе табе, Пеця, выгнаць? Воўк гнаў — не выгнаў, мядзведзь гнаў — не выгнаў.

— Не, хадзі, паспрабуем.

Вось і пайшлі. Увайшоў певень у хату, стаў на парозе і крычыць:

— Я пятух-чабятух, на кароткіх нагах, на высокіх пятах, нясу касу на плячы, хачу ліску засячы!

А лісіца і кажа:

— Мой хвост шорсткі, як дам, дык павалішся!

А певень не спалохаўся, скочыў з парога на падлогу і зноў крычыць:

— Я пятух-чабятух, на кароткіх нагах, на высокіх пятах, нясу касу на плячы, хачу ліску засячы!

А яна адказвае:

— Мой хвост шорсткі, як дам, дык павалішся!

А пятух усё бліжэй, бліжэй падыходзіць ды як ускочыць на пяколак А лісіца скок з печы далоў, певень да яе, а яна — за парог! А зайка і дзверы за ёй зачыніў! І сталі зайка з пеўнем удвух жыць.

---

Адкажы на пытанні:

Хто выгнаў лісу з хаткі?

Якая хатка была ў лісы?

Хто з герояў другім па ліку стаў гнаць лісу з хаткі?

У які час года растала хатка ў лісы?